Ένα τραγικό δυστύχημα, μια έκρηξη βόμβας που σκότωσε 66 επιβάτες της πτήσης Αθήνα Λευκωσία στις 12 Οκτωβρίου 1967, ζητάει να δικαιωθεί.. «Εκρηκτικός μηχανισμός υψηλής στρατιωτικής ποιότητας ανατίναξε το αεροπλάνο» και κάποιοι από τότε πήγαν να το θάψουν ουσιαστικά… Όμως έχει ο καιρός γυρίσματα…
Γράφει η Φανούλα Αργυρού*
Ανεπαρκής, ελλατωματική με σοβαρές ελλείψεις, παραλήψεις…
«Εκρηκτικός μηχανισμός υψηλής στρατιωτικής ποιότητας ανατίναξε το αεροπλάνο»
Αποδεσμεύθηκε σήμερα (25.10.23) το πόρισμα της πρόσφατης Αστυνομικής Αναθεώρησης (Review) για την έρευνα που διεξήγαγε η ίδια Μητροπολιτική Αστυνομία το 1968 για την ανατίναξη του αεροπλάνου των Βρετανικών Ευρωπαϊκών Αερογραμμών Κομήτη 4Β πτήσης Κυπριακών Αερογραμμών CY 284 12 Οκτωβρίου 1967 από Αθήνα προς Λευκωσία. Και το οποίο έπεσε στην περιοχή Καστελόριζου μοιρασμένο στα δύο από έκρηξη βόμβας, με θύματα όλους τους επιβάτες και το πλήρωμα σύνολο 66 αθώων ψυχών.
Την Αναθεώρηση ανέλαβε το 2022 – κατόπιν αίτησης της κας Christine Malborough (θυγατέρα θύματος) – ομάδα της Αντιτρομοκρατικής Διοίκησης της Μητροπολιτικής Αστυνομίας με επικεφαλής τον Commander Dominic Murphy QPM των Ειδικών Επιχειρήσεων της Αντιτρομοκρατικής Διοίκησης (SO15 Counter Terrorism Command). Με στόχο να ερευνήσει αν διεξάχθηκε το 1968 σωστά η έρευνα αλλά όχι να ερευνήσει ξανά το έγκλημα.
To πόρισμα είναι καταπέλτης τόσο για τον τρόπο που ερεύνησαν το έγκλημα της ανατίναξης του αεροπλάνου όσο και για τη στάση των Κυπριακών αρχών. Εντοπίζει και επικρίνει σοβαρές παραλείψεις, ελλείψεις και αδυναμίες που δεν αφήνουν αμφιβολίες ότι το πόρισμα ήταν ανεπαρκές κατόπιν καθοδήγησης του Φόρειν ΄Οφις που δεν ήθελε σε περίπτωση εντοπισμού πολιτικής ανάμιξης να προχωρούσαν και επικρίνει τον αποπροσανατολισμό της έρευνας αποφεύγοντας να ερευνήσει τα δημοσιεύματα για δολοφονία του Στρατηγού Γρίβα. Αποκαλύπτει την αρνητική στάση των ελλαδικών αλλά επιγραμματικά των Κυπριακών αρχών να συνεργάζονταν για την έρευνα του εγκλήματος.
Η ομάδα Αναθεώρησης αφού εξασφάλισε πρόσβαση και στους δύο αστυνομικούς φακέλους που βρίσκονται δεσμευμένοι ως το 2069, στους οποίους βρήκαν και το 27σελιδο Πόρισμα της έρευνας του 1968, που ετοίμασε ο Βοηθός Επιθεωρητής D S U Browne, γράφει αποκαλυπτικά (σε ελεύθερη μετάφραση):
«Από τα έγγραφα που είχε η ομάδα στην διάθεσή της λάμπουν με την απουσία τους οποιαδήποτε έγγραφα ή αναφορές για μια στρατηγική της Αστυνομίας για συνεργασία με τις αστυνομικές αρχές (της Κύπρου) ή κυβερνητική βοήθεια μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των Κυπριακών αρχών και ήταν μια χαμένη ευκαιρία να υπάρξει μια δεσμευτική έρευνα με διαφάνεια, μια η οποία θα ακολουθούσε τις μαρτυρίες, δίχως φόβο ή πάθος».
Και επιβεβαιώνει σε άλλη παράγραφο ότι ήταν ανεπιθύμητοι στην Κύπρο όταν γράφει « η συμπεριφορά διαφόρων αξιωματούχων (έδειχνε) ότι δεν είμαστε ευπρόσδεκτοι εκεί…»
« On the material available to review, the complete absence of any documents or references to a strategy for Police to Police co-operation or governmental assistance between the UK and the Cypriot authorities is a glaring omission and a missed opportunity to demonstrate a committed and transparent investigation, one that followed the evidence, without fear or favour…» «…attitude of the various officials that we were not welcome there…».
Σημειώνεται ότι η Μητροπολιτική Αστυνομία καλέστηκε να αναλάβει το 1968 την διερεύνηση για την εγκληματική ενέργεια, αφού οι έρευνες των αρχών για τα αίτια μετά από εξονυχιστικές έρευνες παρουσίασαν πειστικά μεταλλουργικά στοιχεία ότι το αεροπλάνο υπέστη έκρηξη από εκρηκτικό υλικό υψηλής «στρατιωτικής ποιότητας». Ως αποτέλεσμα της επιβεβαίωσης ότι το αεροπλάνο καταστράφηκε από βόμβα, ο Υπουργός Εμπορίου ζήτησε γραπτώς από την Αστυνομία να διεξάγει επίσημα έρευνα την οποία ανέλαβε ο Βοηθός Επιθεωρητής D S U Browne.
«…material recovered from the crash site included a Comet tourist class cabin seat cushion that, when examined, provided conclusive metallurgical evidence that it had been subjected to the effects of a detonation of high ‘military grade’ explosive material. As a result of these findings, a formal written request submitted in 1968 by the Under Secretary, Civil Aviation Department, Board of Trade, to the MPS requesting a formal investigation…»
Σε άλλο σημείο τονίζεται πως « η πάγια πρακτική και αναγνωρισμένη γραμμή (για τέτοιες έρευνες) δεν φαίνεται να ακολουθήθηκε…δεν φαίνεται να υπήρξε κανένας απευθείας σχολιασμός των πολλών δημοσιευμάτων που υπάρχουν στους αποδεσμευμένους φακέλους στο Εθνικό Αρχείο ή που να απαντούν στις επικρίσεις για να πείθουν το κοινό ότι έγινε μια πλήρης και ολοκληρωτική έρευνα…»
Το βιβλίο του συγγραφέα Simon Hepworth (ένα από αυτά) – «Bealine Charlie Oscar, Πτήση 284 Η Πραγματική Ιστορία πίσω από μια Ξεχασμένη Θηριωδία»
Η φωτογραφία του αεροπλάνου της ΒΕΑ στο εξώφυλλο του βιβλίου του Simon Hepworth είναι του πραγματικού αεροπλάνου που ανατινάχτηκε.
Το Κυπριακό Κέντρο Μελετών (ΚΥΚΕΜ) και το Ίδρυμα Μελέτης και Έρευνας Synergy παρουσίασαν στη Λεμεσό, με εξαιρετική επιτυχία, στις 11 Οκτωβρίου 2018 και ώρα 7.15 μ.μ. το βιβλίο του Άγγλου συγγραφέα Simon Hepworth “Bealine Charlie Oscar – The Mystery of Flight 284”. Το βιβλίο παρουσίασαν ο Διευθυντής του ΚΥΚΕΜ, κ. Χρήστος Ιακώβου, και η γράφουσα και στη συνέχεια αντιφώνησε ο συγγραφέας για το έργο του.
Στο αγγλικό βιβλίο «Bealine Charlie Oscar – The Mystery of Flight 284” ο συγγραφέας ερευνά το μυστήριο που καλύπτει την τραγωδία με την ανατίναξη με βόμβα στρατιωτικού τύπου του αεροπλάνου (τύπου Κομήτη) των Βρετανικών Ευρωπαϊκών Αερογραμμών στις 12 Οκτωβρίου του 1967 πάνω από το Καστελόριζο καθ΄οδόν προς τη Λευκωσία. Το αεροπλάνο ήταν βρετανικό (των Βρετανικών Ευρωπαϊκών Αερογραμμών), όμως η πτήση από Αθήνα προς Λευκωσία ήταν των Κυπριακών Αερογραμμών. Αποτέλεσμα να δολοφονηθούν 66 άνθρωποι, επιβάτες και πλήρωμα.
Οι πιλότοι του αεροπλάνου ήταν Βρετανοί, των Βρετανικών Ευρωπαϊκών Αερογραμμών, αλλά το πλήρωμα καμπίνας Κύπριοι. Το ενδιαφέρον του συγγραφέα εστιάζεται στο γεγονός ότι γνώριζε τον Καπετάνιο του αεροπλάνου Capt Gordon Blackwood και τον First Officer Dennis Palmer. Με τον πρώτο ήταν γείτονες και με τον δεύτερο επίσης γνωρίζονταν, καθώς ήταν συχνός επισκέπτης στο σπίτι τους λόγω των σχέσεων του πατέρα του (συγγραφέα) ο οποίος το 1961 ξεκίνησε να εργάζεται με τις Βρετανικές Ευρωπαϊκές Αερογραμμές.
Το βιβλίο περιλαμβάνει σχεδόν όλα τα αποδεσμευμένα έγγραφα για το θέμα στο Βρετανικό Κρατικό Αρχείο στο Kew στο Λονδίνο, τα πορίσματα των ερευνών που διεξήχθησαν τότε από τα διάφορα τμήματα του βρετανικού κράτους, τα δημοσιεύματα στον βρετανικό Τύπο και ορισμένα στον κυπριακό Τύπο. Λαμβάνει υπόψη όσα γράφτηκαν για το θέμα και τους διάφορους ισχυρισμούς ως προς το γιατί και από ποιους ανατινάχτηκε το αεροπλάνο, κυρίως ότι θα ταξίδευε ο Στρατηγός Γεώργιος Γρίβας Διγενής και αφού αναλύει με μεγάλη αμεροληψία και αντικειμενικότητα όλα τα έγγραφα, με τις αποφάσεις των Αρχών και τους ισχυρισμούς, αναφορές σε βιβλία και ότι βρίσκεται ελεύθερο και διαθέσιμο μέχρι την ώρα της έκδοσης του βιβλίου, παραθέτει τις απόψεις του βασισμένες στα όσα μελέτησε.
12 αντίγραφα του Πορίσματος των ανακριτών εστάλησαν στην Κύπρο
Οι βρετανικές αρχές να σημειωθεί ότι, μόλις κυκλοφόρησε το πόρισμα των ερευνών τους για το θέμα και δημοσιοποιήθηκε το 1968 στο Λονδίνο, έστειλαν 6 αντίγραφα του πορίσματος στην τότε Κυπριακή Κυβέρνηση και άλλα 6 στη διεύθυνση των Κυπριακών Αερογραμμών, καθώς και στην Ελληνική Κυβέρνηση.
Η ομάδα βρήκε την ερευνητική εργασία του συγγραφέα S.Hepworth πολύ αξιόλογη, υψηλού επιπέδου και στην οποία ένας μπορεί να βασιστεί. Σχολιάζει ορισμένες αναφορές του βιβλίου σε συνδυασμό με το (ανεπαρκές) πόρισμα/ερεύνα του Β. Επιθεωρητή Browne. Το βιβλίο προλόγισε η Φανούλα Αργυρού.
Στρατηγός Γρίβας Διγενής – «Χαμένη ευκαιρία»
Η αναθεώρηση σχολιάζει τις αναφορές στο βιβλίο του Simon Hepworth για τις πληροφορίες για δολοφονία του Στρατηγού Γρίβα και γράφει ότι η θεωρία αυτή μπορεί να έχει κάποιαν εγκυρότητα αλλά δεν υπάρχει ένδειξη προσθέτει, ότι ο Β. Επιθεωρητής Browne είτε γνώριζε για το μάρτυρα που αναφέρει ο S.H ή αν ερεύνησε προς αυτή τη κατεύθυνση που θα μπορούσε να τον οδηγήσει προς τον Γρίβα. Στο πόρισμα του ο Browne περιορίστηκε στο να αποκλείσει την πιθανότητα Γρίβα λόγω πληροφοριών «ότι αυτός δεν ταξίδευε νύχτα ή με ΒΕΑ». « Αυτό όμως», προσθέτει «είναι αντίθετο με τις πληροφορίες που δόθηκαν πρόσφατα στον S.H και περιλαμβάνονται στο βιβλίο του. Ούτε υπάρχει σημείωση (στα έγγραφα) ότι ο Β.Ε Browne επιβεβαίωσε είτε με την ΒΕΑ είτε με τις Κυπριακές Αερογραμμές κατά πόσο ο Γρίβας είχε κάνει κράτηση στη πτήση εκείνη ή αν την ακύρωσε. Παρόλο που εξασφάλισε κατάλογο των επιβατών αυτός δεν έδειχνε ακυρώσεις της τελευταίας ώρας. Η Αναθεώρηση θεωρεί εδώ ότι υπήρξε χαμένη ευκαιρία (εκ μέρους της έρευνας του 1968) που θα έδινε εγκυρότητα στην θεωρία ότι ο Γρίβας ήταν ο στόχος… όταν θα υποστηριζόταν ότι το κίνητρο ήταν πολιτικό.
To ορθολογικό για το ξεκάθαρο αυτό σχόλιο γίνεται γιατί ο Β. Επιθεωρητής γνώριζε από την αρχή της έρευνάς του ότι ο Γρίβας μπορούσε να ήταν ο στόχος και βρετανικές εφημερίδες είχαν δημοσιεύσει σχετικά και καθώς έλαβε κατάλογο των επιβατών όφειλε να ζητήσει ή απαιτήσει μαρτυρία για άτομα που είχαν κάνει κρατήσεις αλλά ακυρώσει αργότερα και δεν έκαναν check-in».
Η πρώτη σελίδα της Αναθεώρησης 2023
H Αναθεώρηση βρήκε απαράδεκτη την σύντομη αναφορά και αποκλεισμό της θεωρίας Γρίβα στο πόρισμα του 1968. Το θέμα απαιτούσε περισσότερη έρευνα και λεπτομέρεια, ο Browne όφειλε να εξασφάλιζε τη πλήρη υποστήριξη των σχετικών αρχών (εννοεί Κυπριακών) και το ότι δεν το έπραξε δίνει βάρος στην πεποίθηση ότι δεν είχε σκοπό ή διάθεση να το πράξει. Ουσιαστικά έκανε σίγουρο να αποφευγόταν η πολιτική ανάμιξη. Η αναθεώρηση εισηγείται ότι έπρεπε να είχε προσεγγιστεί και ο ίδιος ο Γρίβας (έχοντας υπόψη τα τόσα πολλά δημοσιεύματα) οπόταν και ίσως να βρεθόταν και ο μάρτυρας που αναφέρεται στο βιβλίο του S. Hepworth.
Επιβάτες Ν. Παπαπέτρου, Α.Σολωμού
Birmingham Post
Η Αναθεώρηση επικρίνει το πόρισμα του 1968 ότι αφιέρωσε υπερβολικές παραγράφους για τον επιβάτη Παπαπέτρου, που θεωρείται ως ενέργεια αποπροσανατολισμού, εφόσον η θεωρία ασφαλειών ζωής δεν στέκει. Και πιστεύει ότι έπρεπε να ασχολείτο περισσότερο με τον Α. Σολωμού γνωρίζοντας τις γνώσεις του για εκρηκτικά κτλ…. (Εδώ υπάρχει κάποια διαφορά προσέγγισης της ομάδας Αναθεώρησης με τον συγγραφέα S. Hepworth, σε σχέση με τον Α. Σολωμού καθώς ο συγγραφέας έχει περαιτέρω πληροφορίες για το ρόλο Σολωμού που η ομάδα δεν είχε κατά την αναθεώρηση). Και σχολιάζει και τις πληροφορίες και αναφορές του συγγραφέα για ανάμιξη του τότε Κύπριου Υπουργού Εσωτερικών της ΚΔ Πολύκαρπου Γιωρκάτζη.
«Η αλληλογραφία μεταξύ του Φόρειιν ΄Οφις και της Σκότλαντ Γιάρτ έντονα εισηγείται ότι οι ντέντεκτιβ Browne και Hill δεν σκόπευαν να βρουν μαρτυρία ότι ο Γρίβας ήταν ο στόχος ή ότι ο Μακάριος και ο Γιωρκάτζης ήταν οι υπεύθυνοι…», έγραψε ο συγγραφέας και ολοκλήρωσε (τονίζει η Αναθεώρηση) ότι «μάλλον δεν θα βρεθεί επαρκής μαρτυρία που να αποκαλύπτει τους υπεύθυνους και το κριτήριο για την καταστροφή του αεροπλάνου, των επιβατών και πληρώματος». Η Αναθεώρηση συμφωνεί και προσθέτει «κατά πόσο τα συμπεράσματα του συγγραφέα είναι σωστά, είναι θέμα συζήτησης».
Εν κατακλείδι το πόρισμα της αναθεώρησης επιβεβαιώνει:
- Η έρευνα του 1968 ήταν ανεπαρκής, ελαττωματική (flawed) και απέτυχε από κάθε άποψη να πείσει, δεν χειρίστηκε την έρευνα ως πολιτική πράξη με ύποπτο το Σολωμού, προτίμησε να επικεντρωθεί στον επιβάτη Ν. Παπαπέτρου που δεν τεκμηριώνεται με τίποτα. Για να αποφύγει την πολιτική ανάμιξη ερευνώντας την προοπτική δολοφονίας του Γρίβα όπως βόλευε το Φόρειν ΄Οφις.
- Φαίνεται – τονίζει – ότι δεν υπήρξε δέσμευση να ερευνηθούν οι αίτιοι και ουσιαστικά, φαίνεται υπήρξαν εμπόδια στο δρόμο για να συγχιστούν τα πράγματα ή να υπονομευθεί η έρευνα, τόσο στο ΗΒ όσο και στη Κύπρο.
- Οι Κυπριακές αρχές το 1968 αρνήθηκαν να συνεργαστούν για την εξιχνίαση παρόλο που οι περισσότεροι επιβάτες θύματα ήταν Έλληνες Κύπριοι ( Φ.Α. μια συμπεριφορά που ισχύει μέχρι σήμερα).
Στις 30 Οκτωβρίου 2018 είχα γράψει σε άρθρο μου στο Sigmalive για το πρώτο βιβλίο του Simon Hepworth και τα εξής:
«Μια περίεργη «πρόβλεψη» εντός 48 ωρών από την εφημερίδα «Αγών»
Παρ’ όλα ταύτα, μέχρι σήμερα η Κυπριακή Πολιτεία αρνείται ότι έχει οτιδήποτε για το θέμα και το πλέον εκπληκτικό που πρέπει να αναφερθεί είναι ότι δύο μόνο μέρες μετά την ανατίναξη του αεροπλάνου, η εφημερίδα «Αγών» στην Κύπρο, όταν ακόμα μάζευαν πτώματα από τη θάλασσα, στις 14 Οκτωβρίου του 1967… αποφάνθηκε με πρωτοσέλιδους τίτλους πως «Το μυστικό του δυστυχήματος πιθανόν να μην αποκαλυφθεί – το πήρε στον βυθό το «μαύρο κουτί». Έχουν ήδη αποκλεισθεί τα ενδεχόμενα εκρήξεως και πυρκαγιάς».
Πώς γνώριζε η εφημερίδα «Αγών» κάτι τέτοιο, εφόσον ακόμα ούτε οι Βρετανοί εμπειρογνώμονες δεν είχαν ξεκινήσει τις εξονυχιστικές των έρευνες που επιβεβαίωσαν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι το αεροπλάνο ανατινάχτηκε από βόμβα στρατιωτικού τύπου, και εφόσον από κυπριακής πλευράς καμία έρευνα δεν διεξήχθη;Σύμφωνα με τα βρετανικά έγγραφα, η μόνη αρχή που απαρχής είχε αποκλείσει τη βομβιστική ενέργεια περιέργως ήταν το Special Branch της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Ολόκληρο το άρθρο εδώ :
Ποιοι και γιατί ανατίναξαν τo αεροπλάνο της πτήσης CY 284 το 1967
30.10.2018 12:16 Sigmalive
ΝΙΚΟΣ ΚΟΣΙΗΣ
Σήμερα, όσο ποτέ και ενόσω ο κ. Νίκος Κόσιης είναι ένας από τους ελάχιστους επιζώντες, καλείται να εξηγήσει, ως εκδότης της εφημερίδας «Αγών»: Πως, και από ποιους έμαθε τότε ο «Αγών» στην Κύπρο και έτρεξε 14.10.67 να αποκλείσει το ενδεχόμενο «εκρήξεως»/ βομβιστικής ενέργειας; Ταυτισμένο τόσο πρόωρα με το Special Branch της Κυπριακής Δημοκρατίας επί κεφαλής της οποίας ήταν ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης.
Daily Mail
Σήμερα έχουμε και την έγκυρη επιβεβαίωση ότι οι Κυπριακές αρχές αρνήθηκαν συνεργασία για το έγκλημα και δολοφονία των 66 αθώων ψυχών της πτήσης.
Κλείνω με εύλογες ερωτήσεις: Τι άλλο περιέχουν οι δύο σφραγισμένοι ως το 2069 αστυνομικοί φάκελοι που είδε η ομάδα πέραν των όσων μας αποκαλύπτει που πρέπει να μείνουν κλειστοί μέχρι το 2069; Γιατί το 2018 θεώρησαν αναγκαίο να παρατείνουν την αποδέσμευσή τους για το 2069;
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
ΠΗΓΗ:ΣΗΜΕΡΙΝΗ 29/10/2023