Ο Μακρόν δεν θα αποκλείσει τη χρήση δυτικών χερσαίων στρατευμάτων στην Ουκρανία – αλλά είναι το ΝΑΤΟ προετοιμασμένο για πόλεμο με τη Ρωσία;
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, δήλωσε ότι η αποστολή δυτικών στρατευμάτων για να πολεμήσουν στην Ουκρανία «δεν μπορεί να αποκλειστεί». Αφού φιλοξένησε μια συνάντηση 25 Ευρωπαίων ηγετών στο Παρίσι στις 26 Φεβρουαρίου, ο Μακρόν είπε ότι δεν υπάρχει «καμία συναίνεση» για τη δέσμευση χερσαίων στρατευμάτων στη σύγκρουση στην Ουκρανία, αλλά πρόσθεσε: «Τίποτα δεν πρέπει να αποκλειστεί. Θα κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να διασφαλίσουμε ότι η Ρωσία δεν μπορεί να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο».
Μέχρι τώρα, το ΝΑΤΟ περιοριζόταν στην εκπαίδευση των ουκρανικών στρατιωτικών δυνάμεων και στον εφοδιασμό τους με αμυντικά όπλα. Τα κράτη μέλη φοβούνται ότι η άμεση αντιμετώπιση των ρωσικών δυνάμεων στην Ουκρανία θα διακινδύνευε μια μαζική κλιμάκωση. Και ο Βλαντιμίρ Πούτιν και οι ανώτεροι υπουργοί του έχουν εκτοξεύσει τακτικά απειλές ότι η Ρωσία θα μπορούσε να καταφύγει στη χρήση του πυρηνικού της οπλοστασίου σε περίπτωση μεγαλύτερης σύγκρουσης.
Επί του παρόντος, το ΝΑΤΟ διεξάγει επίσης τη μεγαλύτερη στρατιωτική του άσκηση από τον Ψυχρό Πόλεμο. Το Steadfast Defender διαρκεί από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο και περιλαμβάνει και τα 31 κράτη μέλη. Με στόχο την ενίσχυση των συλλογικών αμυντικών δυνατοτήτων και ετοιμότητας της συμμαχίας, είναι η μεγαλύτερη άσκηση από το Reforger το 1988 , στην οποία συμμετείχαν 125.000 στρατιώτες από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τον Καναδά, τη Γαλλία και τη Δανία.
Ο στρατηγός Christopher Cavoli, ο ανώτατος διοικητής των συμμάχων του ΝΑΤΟ για την Ευρώπη, δήλωσε : «Το Steadfast Defender 2024 θα είναι μια σαφής απόδειξη της ενότητας, της δύναμης και της αποφασιστικότητάς μας να προστατεύσουμε ο ένας τον άλλον, τις αξίες μας και τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες».
Είναι σημαντικό ότι μια πτυχή των ασκήσεων είναι η εμπλοκή των αμερικανικών και καναδικών δυνάμεων, η οποία έχει σχεδιαστεί για να δείξει την ταχύτητα και το μέγεθος των δυνατοτήτων ενίσχυσης του ΝΑΤΟ. Λειτουργεί τόσο ως διαβεβαίωση για τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη του ΝΑΤΟ όσο και ως απόδειξη στους πιθανούς εχθρούς της ικανότητας του ΝΑΤΟ να βάλει μεγάλες δυνάμεις στο πεδίο. Οι ασκήσεις αποτελούν μέρος της επικοινωνίας της αποτροπής.
Η άσκηση αποσκοπεί στην προσομοίωση ενός «αναδυόμενου σεναρίου σύγκρουσης με έναν σχεδόν ομότιμο αντίπαλο». Αυτή είναι μια λεπτή συγκαλυμμένη αναφορά στη Ρωσία, η οποία δείχνει ότι το ΝΑΤΟ αρχίζει να παίρνει στα σοβαρά την απειλή της άμεσης σύγκρουσης με αυτήν τη χώρα.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, το ΝΑΤΟ αναλάμβανε τακτικές ασκήσεις μεγάλης κλίμακας. Για παράδειγμα, η Άσκηση Lionheart, με επικεφαλής το Ηνωμένο Βασίλειο το 1984 , συμμετείχαν σχεδόν 58.000 Βρετανοί στρατιώτες και αεροπόροι συνολικής δύναμης 131.565, συμπεριλαμβανομένων στρατευμάτων από τις ΗΠΑ, την Ολλανδία και την τότε Δυτική Γερμανία.
Από τη διάλυση του σοβιετικού μπλοκ, το ΝΑΤΟ έψαχνε για μια νέα ταυτότητα. Η εστίασή του μετατοπίστηκε τη δεκαετία του 1990 από την προστασία του κοινού εδάφους στην προστασία των κοινών συμφερόντων των μελών, όπως έγινε με την παρέμβαση στους πολέμους στη Βοσνία το 1995 και στο Κοσσυφοπέδιο το 1999 , όταν ενέκρινε επίσημα αυτή τη νέα στρατηγική αντίληψη .
Ανάγκη για ενότητα
Μια επίδειξη ενότητας και στρατιωτικής ικανότητας του ΝΑΤΟ είναι σημαντική, έρχεται μετά από δύο χρόνια διχόνοιας σχετικά με το πώς να ανταποκριθεί στον πόλεμο στην Ουκρανία και εν μέσω διαμάχης για τις προμήθειες όπλων από τους δυτικούς συμμάχους της Ουκρανίας. Έχει γίνει πιο σημαντικό μετά τις πρόσφατες δηλώσεις του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ που δεν πληρούσαν τις κατευθυντήριες γραμμές για τις δαπάνες δεν θα προστατεύονται πλέον από τις ΗΠΑ.
Τα μέλη υποτίθεται ότι ξοδεύουν τουλάχιστον το 2% του ετήσιου ΑΕΠ τους για την άμυνα – αλλά είναι πιο περίπλοκο από αυτό. Οι αμυντικές δαπάνες ορισμένων εθνών διατίθενται εξ ολοκλήρου στο ΝΑΤΟ. Άλλοι, εν τω μεταξύ, μπορεί να ορίσουν τις αμυντικές τους δαπάνες σε λιγότερο από 2%, αλλά οι κατά κεφαλήν δαπάνες τους είναι μεγαλύτερες από εκείνες που πληρούν τις κατευθυντήριες γραμμές του ΝΑΤΟ.
Για παράδειγμα, το Λουξεμβούργο υπολείπεται του 2%, δαπανώντας μόνο 0,72%. Αλλά σε όρους κατά κεφαλήν ξοδεύει 921 δολάρια ΗΠΑ (726 £), που είναι περισσότερα από την Πολωνία (3,9%) ή τη Γαλλία (1,9%).
Οι ΗΠΑ μπορεί να δαπανήσουν 3,5% ΑΕΠ για την άμυνα, αλλά δεν διατίθεται όλο αυτό στο ΝΑΤΟ. Μεγάλο μέρος της δύναμης των ΗΠΑ αναπτύσσεται στον Ειρηνικό και στα εδάφη καταγωγής τους. Είναι λοιπόν παραπλανητικό να κρίνουμε την αξία της ένταξης στο ΝΑΤΟ με αυτούς τους όρους.
Βασική ρήτρα στη συνθήκη του ΝΑΤΟ είναι το άρθρο 5, το οποίο διέπει τη συλλογική ασφάλεια και υποχρεώνει τα μέλη να απαντήσουν εάν ένα συνάδελφό του δεχθεί επίθεση από εχθρικό τρίτο μέρος. Οι ΗΠΑ είναι το μόνο κράτος μέλος του ΝΑΤΟ που επικαλέστηκε το άρθρο 5, μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Έλαβε βοήθεια από άλλα μέλη του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν και ευρύτερα στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας».
Είναι έτοιμη η μάχη του ΝΑΤΟ;
Ωστόσο, ένα σημαντικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει το ΝΑΤΟ, δεν είναι η ανάπτυξη των στρατευμάτων που διαθέτει, αλλά ο εφοδιασμός τους. Όπως έχει αποδειχθεί από τις προσπάθειες παροχής εξοπλισμού και πυρομαχικών στην Ουκρανία, το ΝΑΤΟ δεν έχει ούτε τα αποθέματα ούτε την κατασκευαστική ικανότητα για να προμηθεύσει έναν μακρύ σύγχρονο πόλεμο.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το ΝΑΤΟ έχει σχεδιάσει από καιρό έναν πόλεμο που είναι γνωστός ως «έλα όπως είσαι», που σημαίνει ότι έχει την ικανότητα να πολεμήσει μόνο για όσο διαρκούν ο εξοπλισμός και οι προμήθειες. Για το λόγο αυτό, η στρατηγική του ΝΑΤΟ ήταν πάντα, σε περίπτωση σύγκρουσης, να ολοκληρώνεται το συντομότερο δυνατό.
Ο ναύαρχος Rob Bauer του Βασιλικού Ναυτικού των Κάτω Χωρών, ο ανώτερος στρατιωτικός διοικητής του ΝΑΤΟ και στρατιωτικός σύμβουλος στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, μίλησε στο Φόρουμ Ασφαλείας της Βαρσοβίας τον Οκτώβριο του 2023. Είπε : «Χρειαζόμαστε μεγάλους όγκους. Η οικονομία που χτίσαμε μαζί μέσα σε 30 χρόνια στις φιλελεύθερες οικονομίες μας στην ώρα της, είναι αρκετά καλή για πολλά πράγματα – αλλά όχι για τις ένοπλες δυνάμεις όταν υπάρχει πόλεμος σε εξέλιξη».
Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη αποστασιοποιηθεί από τις δηλώσεις Μακρόν, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, της Τσεχικής Δημοκρατίας και της Σουηδίας, η ένταξη της οποίας στο ΝΑΤΟ έχει τελικά εγκριθεί από την Ουγγαρία και η οποία πρόκειται να γίνει το 32ο μέλος της συμμαχίας.
Ωστόσο, η Ρωσία άδραξε τις δηλώσεις του Μακρόν, με τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ να λέει στους δημοσιογράφους ότι ακόμη και η συζήτηση της ιδέας αποστολής δυτικών στρατευμάτων για να πολεμήσουν στην Ουκρανία αντιπροσωπεύει ένα «πολύ σημαντικό νέο στοιχείο». Και πρόσθεσε: «Σε αυτή την περίπτωση, θα χρειαστεί να μιλήσουμε όχι για την πιθανότητα, αλλά για το αναπόφευκτο (μιας άμεσης σύγκρουσης).»