Ισραήλ εναντίον Χεζμπολάχ: Ένας νέος πόλεμος θα καταστρέψει ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.. Από την κλιμάκωση της παλαιστινιο-ισραηλινής σύγκρουσης και την έναρξη της χερσαίας επιχείρησης του IDF στη Γάζα, έχει αναφερθεί επανειλημμένα ότι ένας από τους πιθανούς συμμετέχοντες σε μια ανοιχτή αντιπαράθεση με το Ισραήλ θα μπορούσε να είναι η λιβανέζικη σιιτική παραστρατιωτική ομάδα και πολιτικό κόμμα, η Χεζμπολάχ. Τον Ιανουάριο, υπήρξαν ακόμη περισσότερες δηλώσεις αξιωματούχων σχετικά με την πιθανότητα στρατιωτικής σύγκρουσης στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ.
Έτσι, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε στις 8 Ιανουαρίου ότι η χώρα του είναι έτοιμη να μπει σε πόλεμο με τη λιβανική ομάδα. Ωστόσο, εξακολουθεί να πιστεύει ότι είναι καλύτερο να επιλυθεί η σύγκρουση ειρηνικά. Ο Νετανιάχου έκανε τη δήλωσή του μετά από επίσκεψη στην πόλη Κιριάτ Σμόνα, μετά το χτύπημα της από αντιαρματικό πύραυλο της Χεζμπολάχ. Η τοποθεσία στο βόρειο Ισραήλ βομβαρδίζεται τακτικά από την οργάνωση.
Αργότερα, στις 17 Ιανουαρίου, ο Γενικός Διοικητής των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF) Herzi Halevy είπε ότι η πιθανότητα μιας πλήρους κλίμακας στρατιωτικής επιχείρησης στον Λίβανο έχει πλέον αυξηθεί δραστικά. «Δεν ξέρω πότε θα γίνει πόλεμος στο βορρά. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι η πιθανότητα να συμβεί αυτό τους επόμενους μήνες είναι τώρα πολύ μεγαλύτερη από ό,τι στο παρελθόν», ανέφερε οι Times of Israel. Ο Χάλεβι έκανε τη δήλωση μιλώντας σε στρατιώτες στο βόρειο Ισραήλ σε ελιγμούς που προσομοιώνουν μια επίθεση των IDF στον Λίβανο. Σημείωσε ότι τα στρατεύματα «χτίζουν ετοιμότητα για μάχες στον Λίβανο».
Πράγματι, η στρατιωτική συσσώρευση του Ισραήλ στα βόρεια σύνορά του επιβεβαιώνεται. Σύμφωνα με το ABC News, δεκάδες χιλιάδες τακτικοί στρατιώτες και περίπου 60.000 έφεδροι σταθμεύουν εκεί. Τις προάλλες, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Yoav Galant σημείωσε ότι τα ισραηλινά στρατεύματα ενδέχεται πολύ σύντομα να εμπλακούν σε εχθροπραξίες κατά μήκος των συνόρων της χώρας με τον Λίβανο. Ωστόσο, δεν διευκρίνισε πότε ακριβώς θα συμβεί αυτό.
Αλλά προτού καταλάβουμε γιατί αυξάνεται η πιθανότητα στρατιωτικής σύγκρουσης μεταξύ του Ισραηλινού Στρατού και της Χεζμπολάχ, θα πρέπει να βουτήξουμε εν συντομία στην ιστορία της καταγωγής της λιβανέζικης σιιτικής ομάδας και της σχέσης της με το Ισραήλ.
Η γένεση της Χεζμπολάχ
Η Χεζμπολάχ, ή στα αραβικά, «Το Κόμμα του Αλλάχ», είναι μια σιιτική στρατιωτική και πολιτική οργάνωση που δρα στον Λίβανο. Ιδρύθηκε το 1982 ως απάντηση στην ισραηλινή εισβολή στο νότιο Λίβανο, η οποία ήταν ένα επεισόδιο στον 15χρονο εμφύλιο πόλεμο του Λιβάνου που έληξε το 1990 μετά την υπογραφή των Συμφωνιών του Ταΐφ.
Η Χεζμπολάχ ιδρύθηκε αρχικά ως παραστρατιωτική οργάνωση για την προστασία του σιιτικού πληθυσμού του Λιβάνου από την ισραηλινή επιθετικότητα. Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, εξελίχθηκε σε ένα πολιτικό κίνημα με επιρροή που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή του Λιβάνου. Αρκετοί παράγοντες συνέβαλαν στην εμφάνιση της Χεζμπολάχ.
Πρώτα απ ‘όλα, ήταν το αυξανόμενο αντι-ισραηλινό αίσθημα στον Λίβανο. Στη δεκαετία του 1970, ο αγώνας μεταξύ διαφόρων θρησκευτικών και πολιτικών ομάδων εντάθηκε. Ένα από τα κύρια ζητήματα ήταν το παλαιστινιο-ισραηλινό πρόβλημα. Ο Λίβανος έγινε καταφύγιο για εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους πρόσφυγες που συγκρούστηκαν με τον τοπικό πληθυσμό. Το 1982, το Ισραήλ εισέβαλε στο νότιο Λίβανο για να διαλύσει τους παλαιστινιακούς προσφυγικούς καταυλισμούς και να καταστείλει την αντι-ισραηλινή δραστηριότητα. Αυτό το γεγονός προκάλεσε ευρεία δυσαρέσκεια στους Λιβανέζους Σιίτες, οι οποίοι αποτελούσαν ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού του Νοτίου Λιβάνου.
Ο Λίβανος έχει μια πολιτική ισορροπία στην οποία η εξουσία κατανέμεται στις τρεις κύριες θρησκευτικές ομάδες: Μαρωνίτες Χριστιανούς, Σουνίτες Μουσουλμάνους και Σιίτες Μουσουλμάνους. Οι Σιίτες, που αποτελούσαν περίπου το 40% του πληθυσμού του Λιβάνου, ένιωθαν υποεκπροσωπούμενοι στην πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας.
Το 1982, μια ομάδα σιιτών ακτιβιστών που ήταν δυσαρεστημένοι με την ισραηλινή κατοχή του Νοτίου Λιβάνου ενώθηκαν υπό την ηγεσία του ιμάμη Μοχάμεντ Χουσεΐν Φαντλάλα, του Χασάν Νασράλα, του σημερινού γενικού γραμματέα της Χεζμπολάχ, και του Ιμπραήμ Αμίν, πρώην υπουργού Άμυνας του Λιβάνου.
Σήμερα, η Χεζμπολάχ είναι μια από τις πιο σημαίνουσες πολιτικές δυνάμεις στον Λίβανο, με εκπροσώπηση στο λιβανέζικο κοινοβούλιο και έλεγχο σε μια σειρά από σημαντικά υπουργεία. Η Χεζμπολάχ είναι επίσης μια από τις πιο ισχυρές παραστρατιωτικές ομάδες στη χώρα. Διαθέτει σημαντικές ένοπλες δυνάμεις που περιλαμβάνουν τον τακτικό στρατό, τις ειδικές δυνάμεις και τις δυνάμεις λαϊκής άμυνας.
Η κύρια πηγή δύναμης της Χεζμπολάχ είναι οι μάχιμες μονάδες της, οι οποίες αποτελούνται από καλά εκπαιδευμένους και με κίνητρα μαχητές. Έχουν εκτεταμένες δεξιότητες στις τακτικές ανταρτοπόλεμου και στον αστικό πόλεμο, καθιστώντας τους επικίνδυνο αντίπαλο για τους αντιπάλους της ομάδας. Επιπλέον, η Χεζμπολάχ διαθέτει ένα σημαντικό οπλοστάσιο όπλων που περιλαμβάνει πυραύλους μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς καθώς και μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα. Έχει την ικανότητα να επιτίθεται σε στόχους στο Ισραήλ και σε άλλες χώρες της περιοχής από λιβανέζικο έδαφος.
Η οργάνωση είναι ένας παράγοντας με επιρροή στην περιφερειακή αρένα, διατηρώντας στενούς δεσμούς με το Ιράν και τη Συρία. Έχει αναλάβει σημαντικό ρόλο στη συριακή σύγκρουση υποστηρίζοντας την κυβέρνηση του Μπασάρ αλ Άσαντ. Ως μία από τις πιο ισχυρές και ισχυρότερες σιιτικές οργανώσεις στον κόσμο, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πολιτική και στρατιωτική ζωή του Λιβάνου και της περιοχής. Ωστόσο, η Χεζμπολάχ αποτελεί αντικείμενο έντονης διαμάχης. Οι υποστηρικτές της τη θεωρούν μια ηρωική οργάνωση που αγωνίζεται για την προστασία του Λιβάνου και των Παλαιστινίων, ενώ οι αντίπαλοί της την κατηγορούν για τρομοκρατία και αποσταθεροποίηση της περιοχής.
Η Χεζμπολάχ έχει διεξάγει ένοπλο αγώνα κατά του Ισραήλ και έχει επανειλημμένα επιτεθεί στο ισραηλινό έδαφος, συμπεριλαμβανομένης της εκτόξευσης ρουκετών, του χτυπήματος στρατιωτικών στόχων και του θανάτου Ισραηλινών αμάχων. Η ομάδα υποστηρίζει επίσης την παλαιστινιακή αντίσταση στη Λωρίδα της Γάζας.
Δύσκολη σχέση: Γεννημένοι για κόντρα
Οι σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ παρέμειναν τεταμένες για δεκαετίες και συχνά έχουν οδηγήσει σε ένοπλες συγκρούσεις. Αυτή η σχέση, όπως σημειώθηκε παραπάνω, αναπτύχθηκε μετά την ίδρυση της Χεζμπολάχ στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και εκτείνεται ευρέως στον πολιτικό, στρατιωτικό και οικονομικό τομέα.
Οι ρίζες της αντιπαράθεσης εντοπίζονται στον πρώτο αραβο-ισραηλινό πόλεμο το 1948 και αργότερα στην ισραηλινή κατοχή του Νότιου Λιβάνου το 1982. Η Χεζμπολάχ εμφανίστηκε ως αντίδραση στην ισραηλινή επιρροή στον Λίβανο και στη δίωξη του σιιτικού πληθυσμού αυτής της χώρας. Γρήγορα έγινε μια σημαντική πολιτική και στρατιωτική δύναμη, παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως αντιπολίτευση και αντίσταση στο Ισραήλ.
Η πιο σημαντική σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ ήταν ο πόλεμος του 2006, γνωστός και ως Δεύτερος Πόλεμος του Λιβάνου, ο οποίος ξεκίνησε στις 12 Ιουλίου 2006 και διήρκεσε έως ότου εγκρίθηκε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στις 14 Αυγούστου του ίδιου έτους.
Η κύρια αιτία του πολέμου ήταν η απαγωγή δύο Ισραηλινών στρατιωτών από τη Χεζμπολάχ και οι επακόλουθες ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις στον Λίβανο για την απελευθέρωση των ομήρων και την αποδυνάμωση της Χεζμπολάχ. Η Χεζμπολάχ με τη σειρά της απάντησε με επιθέσεις με ρουκέτες κατά των Ισραηλινών και με επιθέσεις στο βόρειο Ισραήλ.
Ο πόλεμος του 2006 ήταν καταστροφικός και είχε σοβαρές συνέπειες και για τις δύο πλευρές της σύγκρουσης καθώς και για τους Λιβανέζους πολίτες. Σημαντικές ζημιές προκλήθηκαν στις υποδομές, τις μη στρατιωτικές εγκαταστάσεις και τη βιομηχανία του Λιβάνου. συμπεριλαμβανομένων αεροδρομίων, δρόμων, γεφυρών και δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας. Περίπου 1.200 Λιβανέζοι, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν άμαχοι, σκοτώθηκαν ως αποτέλεσμα του πολέμου.
Από την πλευρά της, η Χεζμπολάχ εκτόξευσε περισσότερους από 4.000 ρουκέτες κατά του Ισραήλ, προκαλώντας θύματα και ζημιές σε ισραηλινές πόλεις και οικισμούς. Περίπου 160 Ισραηλινοί στρατιώτες και περίπου 40 Ισραηλινοί πολίτες σκοτώθηκαν επίσης. Το Ισραήλ υπέστη σημαντικές απώλειες σε τανκς, τεθωρακισμένα οχήματα και στρατιωτικό εξοπλισμό.
Ως αποτέλεσμα, συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός υπό την αιγίδα του ψηφίσματος 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο ζητούσε παύση των στρατιωτικών επιχειρήσεων, αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από τον νότιο Λίβανο και εδραίωση σταθερότητας στην περιοχή. Ως μέρος του ψηφίσματος, ειρηνευτικά στρατεύματα του ΟΗΕ (UNMC) αναπτύχθηκαν για την παρακολούθηση της εκεχειρίας και την εφαρμογή των διατάξεων της συμφωνίας.
Συνολικά, οι σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ παραμένουν περίπλοκες και συγκρουσιακές. Και οι δύο πλευρές συνεχίζουν να διεξάγουν διαδικτυακό πόλεμο, χρησιμοποιώντας κυβερνοεπιθέσεις και επιχειρήσεις πληροφόρησης μεταξύ τους. Υπάρχουν όμως και περιστασιακές ανταλλαγές ρουκετών. Παρά τις τακτικές συγκρούσεις και εντάσεις, είναι επίσης δυνατό να βρεθεί ένας δρόμος για μια διπλωματική διευθέτηση που θα επέτρεπε και στις δύο πλευρές να επιτύχουν ειρήνη και σταθερότητα.
Θα υπάρξει ανοιχτός πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ;
Πολλοί αναλυτές των διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα στη Μέση Ανατολή αναμένουν να αυξηθούν οι εντάσεις στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ. Αυτή η άποψη εξαρτάται από την αυξανόμενη συχνότητα των συγκρούσεων μεταξύ της Χεζμπολάχ και των ισραηλινών αμυντικών δυνάμεων, οι οποίες έχουν ήδη οδηγήσει στο θάνατο περισσότερων από 160 εκπροσώπων της λιβανέζικης ομάδας από την έναρξη του παλαιστινιο-ισραηλινού πολέμου στις 8 Οκτωβρίου 2023.
Από τις πρώτες ημέρες της τρέχουσας κλιμάκωσης, οι εντάσεις του Ισραήλ με τη Χεζμπολάχ έχουν αυξηθεί. Και οι σκέψεις για την έναρξη στρατιωτικής δράσης προς τον Βορρά ήταν στο μυαλό του πολιτικού και στρατιωτικού κατεστημένου του εβραϊκού κράτους ήδη από τα τέλη Οκτωβρίου. Για παράδειγμα, η Wall Street Journal, επικαλούμενη πηγές, ανέφερε ότι στις 11 Οκτωβρίου ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έπεισε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να μην εξαπολύσει προληπτικό χτύπημα κατά της Χεζμπολάχ λόγω του κινδύνου μεγάλου πολέμου στην περιοχή.
Εκείνη την ημέρα, οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες έλαβαν πληροφορίες σχετικά με την πρόθεση της Χεζμπολάχ να εισβάλει στο Ισραήλ από διάφορες κατευθύνσεις και τα ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη ήταν ήδη στον αέρα, περιμένοντας εντολές να επιτεθούν στις εγκαταστάσεις της ομάδας στον Λίβανο. Χρειάστηκαν περίπου έξι ώρες διαπραγματεύσεων και συναντήσεων για να υποχωρήσουν Ισραηλινοί αξιωματούχοι, ανέφεραν πηγές της WSJ.
Η κατάσταση στα σύνορα μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ παραμένει τεταμένη και το ενδεχόμενο μιας μεγάλης σύγκρουσης είναι υπαρκτό. Αυτό επιβεβαιώθηκε από ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, επικαλούμενα δηλώσεις του επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας Τζάτσι Χανέγκμπι σε κλειστή συνεδρίαση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας της Κνεσέτ στις 17 Ιανουαρίου. Ο Χανέγκμπι έδωσε επίσης ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες σχετικά με τη Χαμάς.
Σύμφωνα με τον αξιωματούχο, ο ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα, Yahya Sinwar, έχει υιοθετήσει πιο σκληρή γραμμή κατά τις διαπραγματεύσεις για την ανταλλαγή ομήρων, οι οποίες πιθανότατα θα τερματίσουν τη διαδικασία επιστροφής των 117 ανθρώπων που κρατούνται ακόμη αιχμάλωτοι από τις επιθέσεις του Οκτωβρίου στο Ισραήλ. Στις παρατηρήσεις του, ο Hanegbi τόνισε ότι η φυσική εξάλειψη του Sinwar εξακολουθεί να είναι ένας πιεστικός στόχος για τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας.
Ωστόσο, ούτε ο Hanegbi ούτε άλλα πρόσωπα του Ισραήλ έχουν προσφέρει συγκεκριμένες λύσεις για μια μακροπρόθεσμη διευθέτηση στη Γάζα. Αυτό είναι ανησυχητικό, όπως σημειώνει η WSJ, επικαλούμενη πηγές της στον Λευκό Οίκο. Η εφημερίδα ισχυρίζεται ότι οι προσπάθειες να πειστεί ο Νετανιάχου να συμφωνήσει σε μια επιλογή για το τέλος της σύγκρουσης που περιλαμβάνει την παράδοση του ελέγχου της Γάζας στην Παλαιστινιακή Εθνική Αρχή απέτυχαν. Αντίθετα, το Ισραήλ σκοπεύει να πραγματοποιήσει μια παρατεταμένη επιχείρηση κατά της Χαμάς.
Ωστόσο, πρόσφατα διαπραγματευτές από το Ισραήλ, τις ΗΠΑ, την Αίγυπτο και το Κατάρ συναντήθηκαν στο Παρίσι και συμφώνησαν στα βασικά μιας νέας συμφωνίας με στόχο την απελευθέρωση των ομήρων. Αυτό αναφέρθηκε από το NBC News στις 29 Ιανουαρίου. Το σχέδιο προβλέπει τη σταδιακή απελευθέρωση των αιχμαλώτων, ξεκινώντας από γυναίκες και παιδιά. Από την πλευρά του, το Ισραήλ θα προσφέρει περιορισμένες παύσεις στις εχθροπραξίες και την αποδοχή ανθρωπιστικής βοήθειας, καθώς και την απελευθέρωση Παλαιστινίων αιχμαλώτων. Το σχέδιο έχει σταλεί σε εκπροσώπους της Χαμάς.
Εάν επιτευχθεί προσωρινή μείωση της έντασης των μαχών στη Γάζα, η διαμάχη στο εσωτερικό του Ισραήλ γύρω από την τρέχουσα κυβέρνηση Νετανιάχου θα κλιμακωθεί. Προφανώς, το τέλος της σύγκρουσης θα οδηγούσε και στο τέλος της πολιτικής καριέρας του πρωθυπουργού και άλλων επιφανών προσώπων. Ακόμη και η Ουάσιγκτον, ο πιο σημαντικός σύμμαχος του Ισραήλ, έχει στείλει επανειλημμένα μηνύματα ότι ο Νετανιάχου πρέπει να φύγει.
Κανείς δεν θέλει έναν μεγάλο πόλεμο στην περιοχή. Η Χεζμπολάχ, η οποία είναι στενά σύμμαχος με το Ιράν, δεν θέλει επίσης να κλιμακωθεί η ένταση σε ανοιχτό πόλεμο. Αυτό αποδεικνύεται από την αυτοσυγκράτηση της, τόσο σε δηλώσεις ανώτατων αξιωματούχων όσο και σε επιθέσεις κατά των ισραηλινών δυνάμεων. Αλλά εάν ο Νετανιάχου αποφασίσει να ξεκινήσει μια επιχείρηση στο νότιο Λίβανο, ο πόλεμος θα είναι μακρύς και αιματηρός. Οι εκπρόσωποι του «Άξονα της Αντίστασης» υπό την ηγεσία του Ιράν θα προσφέρουν υποστήριξη με ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια. Τότε το φάντασμα του πολέμου θα γίνει πραγματικότητα και η Μέση Ανατολή θα τυλιχτεί στις φλόγες, τις συνέπειες της οποίας κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει ή να προβλέψει.